تأثیر زیرکشندگی آفت کش های دیازینون، فنیتروتیون، کلرپیریفوس و قارچ beauveria bassiana روی پارامترهای دموگرافیک و بیوشیمیایی سن شکارگر andrallus spinidens f. (hemiptera: pentatomidae) در شرایط آزمایشگاه

سن شکارگر andrallus spinidens fabricius (hemiptera: pentatomidae) از عوامل کنترل بیولوژیک لاروهای بال پولکداران در مزارع برنج ایران می باشد. در تحقیق حاضر اثر غلظت زیرکشنده سه آفت کش، دیازینون، فنیتروتیون و کلرپیریفوس و نیز قارچbeauveria bassiana (bals.) vuill. روی پوره های سن پنجم سن شکارگر a. spinidens ارزیابی شد. این بررسی به منظور انتخاب ترکیب/ترکیبات مناسب در برنامه های مدیریت تلفیقی آفات برنج در تلفیق با این حشره ی مفید انجام شد. زیست سنجی ها با کاربرد موضعی حشره کش ها روی پوره ها و در مورد b. bassiana با غوطه ور کردن سن ها در سوسپانسیون قارچ برای 10 ثانیه انجام شدند. مطالعات آزمایشگاهی روی اثر غلظت lc30 ترکیبات روی پارامترهای دموگرافیک، واکنش تابعی و برخی پارامترهای بیوشیمیایی a. spinidens در 2±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 10±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. نتایج نشان داد که تعداد تخم، طول عمر و دوره ی پیش از تخم ریزی در a. spinidens در رودررویی با آفت کش ها به طور معنی داری در مقایسه با شاهد کاهش یافت. در میان آفت کش ها، فنیتروتیون سمی ترین حشره کش آزمایش شده بود. مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ خالص تولید مثل (r0) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (?) در تیمار آفت کش ها در مقایسه با شاهد کاهش یافتند اما زمان دو برابر شدن جمعیت (dt) و میانگین طول یک نسل (t) افزایش یافتند. کم ترین مقدار r در تیمار فنیتروتیون (007/0±060/0 بر روز) مشاهده شد. اثر آفت کش ها روی واکنش تابعی در تراکم های مختلف (2، 4، 8، 16، 32 و 64) لاروهای سن آخر chilo suppressalis walker (lepidoptera: pyralidae) به عنوان شکار بررسی شد. نتایج رگرسیون لجستیک نوع دوم واکنش تابعی را در شاهد و تیمار حشره کش ها نشان داد. مقایسه منحنی های واکنش تابعی نشان داد که حشره کش ها به طور قابل ملاحظه ای میانگین شکار مصرف شده در a. spinidens را کاهش دادند. طولانی ترین زمان دستیابی (62/0±97/3 ساعت) و کم ترین نرخ حمله (007/0±023/0 بر ساعت) به ترتیب در تیمارهای کلرپیریفوس و فنیتروتیون مشاهده شد. اثر آفت کش ها روی استراز، استیل کولین استراز، گلوتاتیون اس ترانسفراز و فنل اکسیداز نشان داد که همه ترکیبات بازدارنده ی فعالیت آنزیمی بودند. در میان ذخایر انرژی پوره های a. spinidens تنها پروتئین کل در تیمار با آفت کش ها به طور معنی داری تحت تأثیر قرار گرفت و بالاترین مقدار در تیمار کلرپیریفوس (016/0±38/6 ژول بر حشره) مشاهده شد. فعالیت سیستم انتقال الکترون در ارزیابی انرژی مصرفی نشان داد که a. spinidens در رودررویی با کلرپیریفوس بالاترین مصرف اکسیژن (002/0 ±48/6 ژول بر حشره) را داشت. در مورد b. bassiana، قارچ در غلظت 105×3 کنیدی بر میلی لیتر اثر معنی داری روی پارامترهای دموگرافیک a. spinidens ایجاد نکرد. فعالیت استراز (با استفاده از بتا نفتیل به عنوان سوبسترا) و گلوتاتیون اس ترانسفراز 48 ساعت پس از تیمار با b. bassiana افزایش داشتند در حالی که فعالیت فنل اکسیداز در پوره های a. spinidens تحت تأثیر قرار نگرفت. اختلاف معنی داری در مقدار انرژیِ در دسترس، مصرف انرژی و تخصیص انرژی سلولی بین سن های تیمار شده و شاهد مشاهده نشد. بنابراین قارچ b. bassianaدر غلظت 105×3 کنیدی بر میلی لیتر اثر سوئی روی a. spinidens نداشت. طبق مطالعه حاضر کلرپیریفوس و فنیتروتیون در مقایسه با دیازینون روی پارامترهای دموگرافیک و بیوشیمیایی a. spinidensاثرات سمی بیشتری داشتند. این آفت کش ها ممکن است کاندیداهای مناسبی در برنامه های مدیریت تلفیقی آفات با این سن شکارگر نباشند. کلید واژه ها: andrallus spinidens، آنزیم ، ذخایر انرژی، واکنش تابعی، مدیریت تلفیقی آفات